Michaił Szyszkin obnaża swoją ojczyznę przed zachodnim czytelnikiem w sposób brutalnie bezpośredni i szczery. Demitologizuje "rosyjską duszę", wywleka na wierzch prostą o niej prawdę: fundamentem społeczeństwa rosyjskiego jest niewolnicza zależność między jednostką i władzą. Rosja w tym ujęciu nie jest dobrym dzikusem, który tylko czeka na cud demokracji - Rosja to spadkobierca okrucieństwa Wikingów, jarzma mongolskiego; to depresyjna kraina bólu i bezradności, która z zewnątrz fascynuje siłą, a wewnątrz zapada się pod ciężarem własnej anachroniczności.
"Pokój czy wojna? Rosja i Zachód" - zbliżenie stanowi eseistyczną próbę przetłumaczenia Wschodu zachodniemu czytelnikowi. Najwyższy czas poznać agresora, tak by już w przyszłości nigdy nie ulegać jego urokom. Czy istnieje jednak druga Rosja? Czy Rosja Putina ma pogrzebać Rosję Tołstoja, Dostojewskiego i Czajkowskiego? Czy Rosjanin musi być dla świata straconym obywatelem? Autor zaprasza w podróż po historii "ostatniego imperium" - w poszukiwaniu nadziei na lepszą przyszłość.
Książka pierwotnie ukazała się w Niemczech, wraz z esejami Fritza F. Pleitgena. Polskiemu czytelnikowi przedstawiamy wydanie wzbogacone o przedmowę i posłowie napisane przez Michaiła Szyszkina już po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku.