Hjem

Hjem to dom, siedlisko, bezpieczna przystań. Czasem to miejsce, w którym się urodziliśmy. Innym razem nie starcza życia, by je znaleźć. Wybraliśmy je sami albo to ono wybrało nas. Bywa schronieniem, którego szukamy, gdy musieliśmy porzucić swój stary świat. To gniazdo, w którym wychowujemy pisklęta. Punkt odniesienia.

Dla Ilony Wiśniewskiej od lat domem jest Tromsø: niegdyś zasypana śniegiem mieścina na dalekiej północy Norwegii, dziś szybko rozwijające się miasto, trzecie co do wielkości w Arktyce. Sto pięćdziesiąt narodowości, tygiel kultur, ośrodek życia naukowego i popularny kierunek turystyczny - milion osób rocznie przybywa tu, by obserwować zorzę. Miasto, które wchłania albo izoluje, daje perspektywy albo nie daje wyboru. I to dotyczy nie tylko ludzi, ale także zwierząt.

Wiśniewska opowiada o Tromsø wielogłosem ludzi i ptaków, znajduje w ich losie podobne doświadczenia i potrzeby. Chodząc ulicami, w końcu spotyka samą siebie i nieoczekiwanie staje się bohaterką tej historii. Jej Hjem to intymna opowieść o przyjaźni, zapuszczaniu korzeni i o tym, że wszystkie żywe istoty potrzebują domu.

• Tytuł: Hjem
• Podtytuł: Na północnych wyspach
• Seria wydawnicza: Reportaż
• Autor: Ilona Wiśniewska
• Wydawnictwo: Wydawnictwo Czarne
• Data premiery: 2025-09-10
• Rok wydania: 2025
• Okładka: twarda
• Liczba stron: 240
• Szerokość produktu: 13.3
• Wysokość produktu: 21.5
• ISBN: 9788383961668

Lud

U północno-zachodnich wybrzeży największej wyspy świata leży skalista wysepka o powierzchni dwunastu kilometrów kwadratowych, zamieszkana przez tysiąc trzysta osób. To tutaj znajduje się najstarszy w Grenlandii dom dziecka, w którym Ilona Wiśniewska pracowała jako wolontariuszka przez trzy miesiące wiosną 2017 roku. Pisząc kolejny reportaż z Północy, chciała na coś się przydać tym, których historii przyjechała wysłuchać.

Grenlandczycy opowiadali jej o swoim kraju podczas łowienia ryb spod lodu, w trakcie kursowania taksówką z jednej wyspy na drugą po zamarzniętym morzu, w czasie mycia podłóg i gotowania obiadów dla kilkudziesięciorga stołowników. Nigdy wcześniej nie spotkała ludzi tak dumnych ze swojego pochodzenia, ale w sposób nieodbierający dumy innym. Nigdy wcześniej też nikt tak często się z niej nie śmiał, a też ona nigdy wcześniej tak często nie śmiała się z samej siebie.

Uummat to po grenlandzku serce. Uummannaq - tam, gdzie leży serce. "Lud" to książka o sercu Grenlandii, które najmocniej bije w Uummannaq.

• Tytuł: Lud
• Podtytuł: Z grenlandzkiej wyspy
• Autor: Ilona Wiśniewska
• Seria wydawnicza: Reportaż
• Wydawnictwo: Czarne
• Data premiery: 2018-09-05
• Rok wydania: 2018
• Okładka: twarda
• Liczba stron: 232
• Szerokość produktu: 13.3
• Wysokość produktu: 21.5
• ISBN: 9788380497214

Hen

Północ Norwegii to surowy klimat, garstka ludzi, tysiące reniferów, lodowate morze i wicher, który mąci świadomość. Dla bohaterów tej książki Finnmark, region przez wieki utożsamiany z ultima Thule, to centrum świata i niekończąca się opowieść.

Najdalszą północ Europy Ilona Wiśniewska ogląda matowymi oczami umierającego starca, wsłuchuje się w nią razem z Mari Boine - najsłynniejszą na świecie saamską wokalistką, godzi się na nią z tymi, którzy nie mają dokąd wyjechać, albo stara się ją uchronić od zniknięcia wraz z tymi, którzy malują murale na opuszczonych budynkach.

Finnmark to kraniec. Nie ma znaczenia, skąd się patrzy, bo to nadal będzie albo daleko, albo hen daleko. Słowo "hen" w norweskim odnosi się do odległości, tyle że równie dobrze może znaczyć "po drugiej stronie globu", jak i "tuż za rogiem". Hen to równocześnie daleko i blisko.

Ten norweski koniec świata staje się częścią naszej historii, opowieścią o nas.

"Długo czekaliśmy na kogoś takiego jak Ilona Wiśniewska. Jej pierwszą książkę, znakomite "Białe" można było jeszcze traktować jako relację z wyspy, na którą mało kto z nas trafi. Spitsbergen to przecież polarna egzotyka. "Hen" to już jednak opowieść o "kontynentalnej" Norwegii - literacko olśniewająca, reportersko wciągająca wędrówka przez śnieg, lód i przeganianą wichrem pustkę. Każdy spotkany tu człowiek to skarb. Nikt nam do tej pory nie objaśniał Północy. Lubimy wierzyć, że wszystko jest tam prostsze i lepsze i dlatego droższe. W "Hen" okazuje się, że nie taki ten skandynawski raj cudowny, jak go malują. Ale i tak po przeczytaniu chce się pojechać i sprawdzić. Nikt tak nie kusi podróżą na Północ jak Wiśniewska." Filip Springer

• Tytuł: Hen
• Podtytuł: Na północy Norwegii
• Autor: Ilona Wiśniewska
• Seria wydawnicza: Reportaż
• Wydawnictwo: Czarne
• Data premiery: 2020-09-09
• Rok wydania: 2020
• Okładka: miękka ze skrzydełkami
• Liczba stron: 248
• Szerokość produktu: 13.3
• Wysokość produktu: 21.5
• ISBN: 9788381910712

Migot

Zimą samolot z południa dolatuje tu raz w tygodniu lub rzadziej. Latem tylko dwa statki dowożą zaopatrzenie na resztę roku. Kilkuset mieszkańców północnej Grenlandii żyje według zasad ustalonych przez naturę i przodków - wielkich łowców polujących na morsy i niedźwiedzie.

Ilona Wiśniewska pojechała do Qaanaaq i Siorapaluk, najbardziej na północ wysuniętych osadach Grenlandii. Nawiązanie relacji z Inughuitami, zwanych też polarnymi Inuitami, wymagało wyczucia i czasu. Usłyszała: "Nie spiesz się. Ugotuj coś. My też chcemy wiedzieć, kim jesteś".

Zaprosili ją do swojego życia. Uczestniczyła w polowaniach, była zapraszana do domów, przysłuchiwała się rozmowom, w których przeplatały się codzienność, katastrofa klimatyczna, historia i skomplikowane relacje z resztą świata. Tak powstał Migot, niezwykły inuicki wielogłos, który w ciemnościach nocy polarnej wybrzmiewa szczególnie przejmująco.

• Tytuł: Migot
• Podtytuł: Z krańca Grenlandii
• Autor: Ilona Wiśniewska
• Seria wydawnicza: Reportaż
• Wydawnictwo: Czarne
• Data premiery: 2022-05-25
• Rok wydania: 2022
• Okładka: twarda
• Liczba stron: 256
• Szerokość produktu: 13.3
• Wysokość produktu: 21.5
• ISBN: 9788381914666

Białe

Spitsbergen to największa wyspa norweskiego archipelagu Svalbard w Arktyce i najbardziej na północ wysunięte siedlisko ludzkie na świecie. Mieszkają tu obywatele prawie pięćdziesięciu krajów, którzy przyjechali żyć i pracować w ciągłym zimnie, śniegu, ciemnościach nocy polarnej albo wiecznym słońcu dnia polarnego. Jedną z takich osób jest Polka - Ilona Wiśniewska, która z pasją odkrywcy i znajomością realiów pełnokrwistego mieszkańca opowiada historię niezwykłych miejsc Spitsbergenu. Opisuje opuszczone osady, kopalnie węgla, hotele, ale też międzynarodowy bank nasion czy Polską Stację Polarną w Hornsundzie.

Białe to swoista kronika dalekiej Północy i zapis losów współczesnych osadników, a nade wszystko galeria barwnych postaci zamieszkujących lodowaty archipelag, których języki, tradycje i temperamenty tworzą niepowtarzalny tygiel kulturowy.

"Trzeba mieć w sobie dużo odwagi, by zamierzyć książkę reporterską z miejsca, gdzie - jak zauważa sama autorka - latem jest jasno i zimno, a zimą ciemno i bardzo zimno, ludzi dwa i pół tysiąca, a niedźwiedzi polarnych pół tysiąca więcej, dróg raptem ze czterdzieści kilometrów i ani jednego drzewka, ani jednego kota. Czy w takiej przestrzeni może dziać się coś interesującego? Sięgnijcie po tę książkę, by się przekonać - jak wiele i jak bardzo! Bo tu wszyscy są skądś, przywieźli kawałki swoich światów, a ich splątane losy tworzą odrębny mikrokosmos i dużo mówią o świecie w ogóle. W tej z pozoru statycznej przestrzeni odkrywamy ślady wielkiej historii, ludzkich miłości i dramatów." Leszek Będkowski, "Polityka"

"Z Longyearbyen nie można się związać na zawsze w takim znaczeniu, by pozostać w mieście do śmierci. Wiśniewska pokazuje inne, równie silne i wieczne związki z miejscem, którego biel może być błogosławieństwem. To opowieść o związku człowieka z naturą i o ludzkiej naturze każącej szukać czegoś intensywnie i z pasją tam, gdzie oddech zastyga i gdzie życie toczy się w innym, specyficznym rytmie. "Białe" pozwala nam oswajać to, czego nie mielibyśmy odwagi oswoić naprawdę." Jarosław Czechowicz, blog "Krytycznym okiem"

• Tytuł: Białe
• Autor: Ilona Wiśniewska
• Seria wydawnicza: Reportaż
• Wydawnictwo: Czarne
• Data premiery: 2025-04-09
• Rok wydania: 2025
• Okładka: twarda
• Liczba stron: 280
• Szerokość produktu: 13.3
• Wysokość produktu: 21.5
• ISBN: 9788383960906