W jaki sposób doświadczamy nastroju grozy? I jak twórcy kreują w nas, czytelnikach i czytelniczkach, to doświadczenie?
Paweł Wielopolski, analizując najważniejsze dzieła literackie, omawia doświadczenie grozy i pokazuje, w jaki sposób mistrzowie pióra wzbudzali je w czytelnikach. Posługuje się przy tym stworzoną przez siebie koncepcją rejestrów artystycznych, czyli środków mających na celu wywołanie określonego efektu emocjonalnego. Składają się na nie archetypy i wzorce, które znajdują odzwierciedlenie w figurach, motywach i tematach. W przypadku rejestru grozy są to:
- doświadczenie Tajemnicy na skutek ingerencji niesamowitego w naturalny porządek rzeczy, czego nie można objąć rozumem i co skutkuje poczuciem głębokiego wyobcowania,
- archetyp złego miejsca i jego rozmaite aspekty (m.in. więzienie, piekielne laboratorium, diabelski wymiar),
- archetyp potwora, który ujawnia się w różnorodnych postaciach (m.in. wampira, wilkołaka, ducha),
- archetypiczna relacja prześladowcy i ofiary zasadzająca się na uzależnieniu nękanego od sił wyższych,
- terror ciała i umysłu wyrażający się w fizycznym i psychicznym cierpieniu wywołującym poczucie lęku, wstrętu i obrzydzenia.
Te konkretne zagadnienia pomagają czytelnikom lepiej rozumieć teksty grozy, takie jak horror, dreszczowiec czy dark fantasy, a autorom - konstruować i tworzyć własne opowieści.
W książce Rejestr grozy. Przewodnik po technikach narracyjnych Paweł Wielopolski zachęca czytelników do własnych poszukiwań twórczych, a także podpowiada, jak rozpoznawać zjawisko grozy w tekstach kultury.
To przewodnik po literaturze, podręcznik do nauki interpretacji oraz poradnik dla twórców w jednym.