Pierwsza monografia Ediego Hili jednego z najważniejszych współczesnych malarzy
Europy Środkowo-Wschodniej. Artysta, urodzony w Albanii i przez dekady tworzący w
cieniu reżimu, jest dziś uznawany za czułego kronikarza przemian społecznych,
politycznych i kulturowych, jakie dotknęły region w drugiej połowie XX i na początku XXI
wieku.
Książka prezentuje przekrojowy wybór jego prac - od wczesnych rysunków po współczesne
cykle malarskie, takie jak Planting of Trees, Comfort czy Poultry. Bogatemu wyborowi
rysunków i obrazów artysty od początku lat 70. XX wieku oraz jego tekstów towarzyszą
eseje znakomitych historyków i teoretyków sztuki: Joanny Mytkowskiej, Adama Szymczyka
i Erica de Chassey. Publikacja rzuca nowe światło na twórczość Hili artysty, który nie
tworzy manifestów, lecz subtelne, przejmujące obrazy zbiorowego doświadczenia.
Monografia stanowi ważny głos w międzynarodowej refleksji nad sztuką
posttransformacyjną.
Malarstwo Ediego Hili zostało przeoczone po części z powodów historycznych. Najpierw
tworzył w izolacji właściwej krajowi odciętemu od regularnej wymiany artystycznej. Później
ukarany w latach 70. nakazem pracy na fermie drobiu uprawiał jedynie rysunek, a do
malarstwa na dobre powrócił dopiero w latach 90. Wraz z transformacją społeczną po
upadku dyktatury Envera Hodży stał się bardzo wpływowym pedagogiem, postacią kluczową
dla pokolenia artystów debiutujących około roku 2000. Ta działalność przesłaniała długo jego
własną twórczość. Okoliczności te sprawiły, co rzadkie przy dziele tak rozbudowanym, że
oglądamy twórczość Ediego Hili niejako całą naraz.
z tekstu Joanny Mytkowskiej, Kathrin Rhomberg i Erzena Shkololli
Edi Hila nie chce rozmawiać ani o bałkańskiej polityce, ani o rzeczywistości, po co kolejny
raz strzępić język? I tak wszystko, co powinniśmy zrozumieć, jest na obrazach.
Małgorzata Rejmer, Ludzie przyszłości, Tygodnik Powszechny, 8 kwietnia 2021